Engelli Raporuyla Araç Alımı ve Şartları - 2025
Engelli bireyler için sağlanan yasal kolaylıklar, onların yaşamlarını daha erişilebilir kılmayı amaçlar. Bu kolaylıklar arasında, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti ve Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) muafiyeti öne çıkar. Özellikle ÖTV muafiyeti, engelli bireylerin sıfır kilometre araç alımını önemli ölçüde kolaylaştıran bir haktır.
ÖTV Muafiyetli Araç Alımı: Temel Şartlar
Motorlu taşıtlardan alınan ÖTV oranı, aracın motor silindir hacmine ve türüne bağlı olarak %45 ile %225 arasında değişebilir. Ancak, engelli bireyler ÖTV muafiyeti sayesinde bu vergiyi ödemeden araç sahibi olabilir. Bu hak, engellilik oranına göre değil, belirlenen özel kriterlere göre uygulanır. ÖTV muafiyeti, engellilik oranı %90’ın üstünde olan bireyler için ve özel durumlara bağlı olarak %90’ın altında olan bireyler için farklı şartlara tabidir.
2025 Yılı Engelli Araç Alım Limiti
2025 yılı itibarıyla ÖTV muafiyetli araç alımında geçerli olan fiyat limiti 2.290.200 TL’ye yükseltilmiştir. Bu limit, vergiler dahil nihai araç fiyatını kapsar. Ayrıca, motor hacmi 1.6 litrenin üzerinde olmayan araçlar bu kapsamda değerlendirilmektedir.
%90 ve Üzeri Engelli Raporu ile Araç Alımı Şartları
Engellilik oranı %90 ve üzeri olan bireyler, 10 yılda bir kez olmak üzere ÖTV’siz araç alabilir. Bu bireylerin araç kullanabilme zorunluluğu olmamakla birlikte, satın alınan aracın engel durumuna özel bir düzenlemeye sahip olması gerekmemektedir.
Koşullar:
- 18 yaşını doldurmuş bireyin engellilik durumunu sağlık kurulu raporuyla belgelemesi gerekir.
- Engel durumuna göre özel düzenlemeler gerekebilir (örneğin, tekerlekli sandalye veya sedye kullanımına uygun araç).
- Araç alımı, zihinsel engelli bireyler için mahkeme tarafından atanmış yasal vasi aracılığıyla gerçekleştirilir.
%90 ve Üzeri Engelli Bireylerin Araçlarını Kimler Kullanabilir?
ÖTV muafiyetiyle alınmış, özel tertibatı olmayan araçlar, herhangi bir kısıtlama olmadan kullanılabilir. Araç sahibinin yakınları veya noter onayı ile atanmış bir sürücü bu araçları kullanabilir. Ancak, yurtdışından ithal edilen araçlarda, kullanıcının araç sahibiyle belirli bir yakınlık derecesine sahip olması gerekir.
%90’ın Altındaki Engelli Raporuyla Araç Alımı
Engellilik oranı %90’ın altında olan bireyler de ÖTV muafiyetinden yararlanabilir. Ancak burada esas olan, sağlık raporunda özel tertibat gereksiniminin belirtilmesidir. Raporda, “hareket ettirici aksamda özel tertibatlı araç kullanması gerekir” ibaresi bulunmalıdır.
Örnek Koşullar:
- Sağlık raporunda tertibat gereksinimi yer almalıdır.
- Aracın fren, gaz pedalları gibi hareket ettirici aksamlarında sabit düzenlemeler yapılması gerekir.
- Zihinsel engelli bireyler için araç alım işlemleri yasal vasi aracılığıyla gerçekleştirilir.
Özel Tertibat Gerektiren Durumlar
Tertibat gereksinimi, bireyin engel durumuna göre araçta özel düzenlemeler yapılmasını zorunlu kılar. Örneğin:
- Sağ bacağı olmayan bir birey için fren ve gaz pedallarında düzenleme yapılmalıdır.
- Manuel vites kullanamayan bireyler için vites kolu direksiyona taşınabilir.
Bazı düzenlemeler, ÖTV muafiyeti kapsamına alınmaz. Örneğin, direksiyona topuz takılması veya sinyal kollarının yer değiştirilmesi gibi düzenlemeler muafiyet hakkı doğurmaz.
Kimler %90’ın Altında Engelli Araçlarını Kullanabilir?
Tertibatlı araçlar, araç sahibinin yakınları (eş, çocuklar, kardeşler) veya noter onayı ile atanmış bir sürücü tarafından kullanılabilir. Ancak tertibatın, diğer kullanıcılar için de uygun olması gereklidir.
Otomatik Vitesli Araçlarda Özel Düzenleme
Otomatik vitesli araçlar, manuel araçlar kadar düzenleme gerektirmese de engellilik durumuna bağlı olarak fren ve gaz pedallarında özel düzenlemeler yapılması gerekebilir. Bu düzenlemeler yapılmadığı takdirde ÖTV muafiyeti uygulanmaz.
ÖTV İstisnalı Araç Satışı
ÖTV istisnasıyla alınan araçların, 5 yıl boyunca istisnadan yararlanamayan kişi veya kurumlara satışı veya devri yapılamaz. Bu süreden önce satış yapılmak istenirse ÖTV’nin ödenmesi zorunludur. Ancak araç, kaza veya doğal afet nedeniyle kullanılamaz hale gelirse (pert olursa), 5 yıl dolmadan yeni bir araç alımında ÖTV ödenmez.
Önceden araç alımı yapan bireyler, araçlarını 5 yıl geçtikten sonra herhangi bir ceza ödemeden satabilecekler. Ancak, yeni bir araç almak istemeleri durumunda 10 yıllık bir süreyi doldurmaları gerekecek.
Örneğin, 3 yıl önce bir araç satın alan bir kişi, mevcut aracını 2 yıl sonra satma hakkına sahip olacak. Ancak, yeni bir araç alabilmek için kalan 7 yıllık bekleme süresini tamamlaması gerekecek.
Engelli Araç Alımı İçin Gerekli Evraklar
- Engelli bireyin sağlık kurulu raporu
- Vergi dairesinden alınmış ÖTV ödeme belgesi
- Sürücü belgesi (gerekiyorsa)
Motorlu Taşıt Vergisi (MTV) Muafiyeti
MTV, araç sahiplerinden yılda iki kez alınır. ÖTV muafiyetiyle araç alan engelli bireyler, bu vergiden de muaftır. MTV muafiyetinden yararlanmak için engelli raporu ve araç tescil belgelerinin ibraz edilmesi yeterlidir.
Özet
Engelli bireyler için araç alımı, belirli şartlar ve düzenlemeler çerçevesinde büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Gerek %90 üzeri gerekse %90 altı engel durumlarında, bireyin engellilik durumuna uygun araç düzenlemeleri yapılarak ÖTV muafiyetiyle sıfır kilometre araç alınabilir. Ayrıca bu araçlar için MTV ödenmez. Tüm bu haklardan yararlanmak için gerekli belgelerin eksiksiz şekilde hazırlanması ve ilgili mevzuatın şartlarının sağlanması gereklidir.
13 OCAK 2025
